San Cristóbal de Las Casas: een prachtige koloniale stad gelegen in het kille hoogland.

Vandaag is het zondag en op deze dag wordt er in San Juan Chamula de traditionele wekelijkse markt gehouden. Dit kleine dorpje, op 10km van San Cristóbal, wordt bewoond door één van de inheemse volkeren van het land, de Tzotzil. Deze voor toeristen toch wel speciale en leerrijke ervaring willen we niet missen en om die reden staan we op tijd op zodat we vanuit Tuxtla nog voor de middag in San Cristóbal geraken.

We vinden al snel een heel mooi hotelletje, maar houden het genieten van een kraaknette kamer voor vanavond. We wandelen het dorp door naar de plaats waar alle minibusjes vertrekken en kunnen nog net mee met een busje dat op vertrekken staat. We zijn de enige toeristen en zitten naast traditioneel geklede mensen. Vooral de vrouwen onder hen vallen op met hun lange, zwarte rok die gemaakt is van haren. Persoonlijk vinden we het er een beetje vies uitzien, zo’n dikke, harige rok al weten we niet exact waarvan hij gemaakt is. Hun blouses daarentegen zijn heel mooi en kleurrijk. Ze hebben pofmouwtjes en zijn in fleurige tinten geborduurd. De haren van de vrouwen zijn vrijwel altijd in twee vlechten en vaak zijn deze op de rug samengebonden. Het doet ons heel erg denken aan de inheemse bevolking van Bolivië, de kenmerken zijn heel gelijkend. Uiteraard spreken deze mensen hun eigen taal en doet het raar om ineens terug iets anders te horen dan het Spaans dat we intussen gewend zijn.

Wanneer we in San Juan Chamula toekomen lijkt het of we een andere wereld binnenwandelen. Het dorpje is prachtig gelegen en omgeven door heuvels in het koude hoogland. We nemen de hoofdstraat die naar het centrale marktplein loopt. Hier zijn heel wat winkeltjes en kraampjes met handgemaakte souvenirs die door de Tzotzilvrouwen zelf worden gemaakt en verkocht. Dit volk zijn één van de afstammelinge van de Maya’s die hun gewoontes hebben bewaard. De mensen die hier rondlopen zijn stuk voor stuk traditioneel gekleed en wonen vaak in de omliggende heuvels. Op zondag komen zij inkopen doen op deze markt en brengen een bezoek aan de kerk.

Als toerist ben je welkom om een kijkje te nemen, maar moet je één belangrijke regel respecteren: geen foto’s ! Deze mensen zijn ervan overtuigd dat je met hun ziel gaat lopen van zodra je hen op foto vastlegt en dat is dan ook ten strengste verboden.

De koude op deze hoogte, ongeveer 2.200m, is sterk te voelen en dat zijn we al lang niet meer gewend. Het eerste wat ik me koop in één van de kraampjes is een kleurrijke sjaal. Sowieso kan ik moeilijk weerstaan aan al dat moois, zeker wanneer het wordt verkocht door de mensen die er zelf hun tijd en werk instaken en op die manier graag een centje bijverdienen. Verder laat ik me ook verleiden tot oorbellen en een ketting gemaakt van geverfde pitten, zaadjes en koffiebonen.

Op straat lopen er ook vele jonge meisjes rond die hun koopwaar aanbieden, gelukkig is alles zo goedkoop dat het geen probleem is om verschillende mensen iets te gunnen.

Op de markt heerst een gezellige drukte en zien we goederen als groenten en fruit tot schoenen, kleding, juwelen en het raarste van al zijn haren. Je zou het kunnen vergelijken met schapenwol die wordt verhandeld, maar in dit geval ziet het er veel stugger uit. We stellen ons de vraag of de rokken van de vrouwen van deze donkere haren gemaakt worden.

 In een klein tacokraampje gaan we eerst een hapje eten. Sinds we deze morgen vertrokken zijn hebben we nog geen hap door onze keel gehad en daar beginnen onze magen nu tegen te protesteren. We bestellen lekkere taco’s met kip en vlees voor amper 0,16 euro per stuk. Terwijl wij verder smullen zien we hoe het koppel dat daarnet naast ons zat wordt aangehouden door de wachters op het plein. Deze wachters behoren eveneens tot de Tzotzil groep en kijken erop toe dat toeristen geen verboden foto’s nemen. Als ze iemand bespeuren die het toch doet lopen ze op die persoon toe, nemen hem of haar mee en brengen de toerist in overtreding voor een soort van raad. De wachters zijn gekleed met hun traditionele, witte poncho gemaakt van haren, de mannen van de speciale raad dragen een zwarte, harige poncho.

Uiteraard weten we dat we geen mensen mogen fotograferen, maar dat zelfs overzichtfoto’s ook verboden zijn wisten we niet. Ook ik heb daarstraks een aantal foto’s gemaakt en ben nu heel blij dat niemand het gezien heeft nu we zien met hoeveel ophef de toerist wordt meegenomen.

We wandelen daarna rustig over het marktje en wagen het niet nog eens om onze camera boven te halen. We kopen toegangskaartjes voor de San Juan Bautista kerk die gelegen is langs het marktplein en wegens zijn speciale karakter toch zeker een bezoekje waard is. In deze kerk zijn er geen banken, de stenen vloer ligt bomvol naalden van de dennenboom die een heerlijke geur verspreiden van zodra je binnenstapt. Langs beide zijkanten staan er beelden van Heiligen en binnenin de kerk branden er duizenden kaarsjes. Deze kerk wordt niet alleen gebruikt om te bidden, hier worden ook mensen genezen door middel van speciale rituelen waarbij kaarsen en offers gebruikt worden. De sfeer in deze kerk is op zijn minst bijzonder te noemen, je voelt de magie, je ervaart dat er hier meer aan de gang is dan een simpel Weesgegroetje. Mensen bidden en steken tientallen kaarsjes aan terwijl ze geknield op de dennennaaldenvloer zitten. De vlammetjes van de duizenden kaarsjes verspreiden niet alleen warmte, ze dragen een boodschap met zich mee. Dit is voor mij een ideale plek om een belofte waar te maken en te bidden voor een vruchtbaar nieuw jaar.

Onder de indruk van wat we net zagen stappen we terug buiten in de frisse lucht en lopen nog een laatste keer over de markt. We vinden het geweldig om de levenswijze van dit bijzonder volk te kunnen aanschouwen.

Terug in San Cristóbal wandelen we door de gezellige straten met hun kinderkopjes en gekleurde, oude huisgevels. Ook hier is er een souvenirmarktje waar de inheemse bevolking hun handwerkjes aanbieden en kan ik me weer even laten gaan. We wandelen langs mooie kerken en over grote pleinen. In de late namiddag moeten we vluchten voor de regen, alsof de koude nog niet genoeg was. Gelukkig zijn er op deze toeristische plek meer dan genoeg restaurantjes en cafés zodat je niet ver moet lopen voor een bakje troost. We genieten absoluut van de lekkere, Mexicaanse keuken en eten deze avond in een soepbar. Grote kommen verse soep worden hier in verschillende smaken en kleuren geserveerd en dat gaat samen met de onmisbare tortilla’s, kruiden en groenten.

De volgende ochtend sta ik, Line, op met een fameuze snotneus. De koude van gisteren heeft me duidelijk geen goed gedaan. Net vandaag brengen we een bezoekje aan het Museo de la Medicina Maya. Aan de hand van een Engelstalige informatiefarde komen we heel wat te weten over de traditionele genezingswijze gebaseerd op planten en kruiden. Die uitleg wordt geïllustreerd aan de hand van foto’s en beelden en op het einde daarvan bekijken we een video over een traditionele bevalling. Er is ook een grote planten- en kruidentuin en zelfs een apotheek waar de medicijnen verkocht worden die ter plaatse gemaakt zijn. Een apotheker geeft ons vrijwillig uitleg wanneer we een kijkje nemen in de ruimte waar de kruiden gedroogd, verwerkt en bewaard worden. Hij toont ons de vele schuiven met verschillende blaadjes en schorsen en geeft op een fascinerende manier uitleg over hun manier van medicijnen maken en hoe de grote farmaceutische bedrijven van hen leren. Op het einde daarvan overweeg ik druppeltjes te kopen tegen Herpes. De andere apotheker vertelt me dat ik ze moet innemen wanneer de Herpes zal komen opzetten, maar dat weet je nu eenmaal op voorhand niet. om die reden besluit is het toch maar niet te doen al had ik misschien toch wel graag geweten of het al dan niet zou helpen. In deze kruidenapotheek vind je echt alles: van middeltjes tegen haaruitval tot crème tegen jeuk en zelfs kruiden in geval van onvruchtbaarheid.

Na dit interessante bezoek lopen we opnieuw rond in het gezellige dorp. Het weer is nog steeds koud en de bewolking neemt toe. De wolken hangen vandaag zelfs zo laag dat de omliggende heuvels amper nog zichtbaar zijn. Het heeft nu dus geen zin om de vele trappen naar de top van zo’n heuvel te beklimmen, het zicht over de stad zou vrijwel nihil zijn.

Deze kille namiddag vullen we op met een paar glaasjes in een gezellige wijnbar. De warme wijn is een echte opkikker bij dit weer, de gratis hapjes die we erbij krijgen smaken heerlijk. Verschillende keren komen kleine jongetjes stenen diertjes verkopen en we kunnen die trieste gezichtjes niet afwijzen. Van zodra je van één van hen koopt staan niet veel later zijn vriendjes voor je neus en voor je het weet heb je een kleine zoo aan stenen diertjes gekocht.

Nog voor we het charmante San Cristóbal achter ons laten kopen we een derde portemonneetje van een oud vrouwtje dat ’s morgens aan onze ontbijttafel staat. Ook zij ziet er weer zo triest uit dat we het niet kunnen laten om haar op die manier een centje toe te steken. Afbieden hoeft niet eens want de standaardprijs is hier 10 peso wat nog niet eens een euro is.